Bugünlerde dünyanın konuştuğu terimlerden ikisi "küresel iklim değişikliği" ve "küresel ısınma". Gerek medyada olsun gerek insanlar arasında olsun, bu iki terim genellikle birbirinin yerine geçecek şekilde kullanılıyor.Bu konu hakkında çıkan haberlerde, küresel ısınma tezi karşıtları veya küresel ısınma tezini destekleyenler olarak 2 temel grup görmek mümkün. Bir grup özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin endüstriyel faliyetleri ve günlük yaşamsal aktivitelerinde yaydıkları karbondioksitin sonucu olarak dünya atmosferinin giderek ısındığını öne sürerken, diğer taraf bunun tam tersi kanıtlar olduğunu veya bunun normal bir süreç olduğunu ileri sürüyorlar. En azından insanların kafasında oluşmuş temel yargı bu şekilde. Bu yazımda bu iki terimin aslında farklı şeyleri ifade ettiğini Exploring the Cosmos dersinde saygıdeğer hocam M.Levent Kurnaz'dan öğrendiğim şekliyle ve eski notlarıma dayanarak açıklamaya çalışacağım ve konunun farklı bir boyutuna da bu yazının devamı olacak başka bir yazımda değineceğim.
Bazı bilim insanları küresel olarak dünyanın ısındığını anlattığı zaman insanların aklına şu gibi sorular takılıyor "Peki o halde neden bu sene son 5 senenin en soğuk kışını yaşıyoruz?" veya "Madem dünya gittikçe ısınıyor, geçen kış tüm Avrupa'yı ve Amerika'yı etkisi altına alan ve uzun yıllardır görülmemiş dondurucu soğuklar neden yaşandı?" Öncelikle küresel ısınma terimi temelde dünyanın güneşten aldığı ve dünyadan yansıyan enerji farkının yıllara bağlı olarak artmasını ifade eden bir terimdir. Yani dünyaya ne kadar enerji giriyor ve ne kadar enerji çıkıyor, işte bu değerlerin farkının küresel ortalamasını anlatıyor. Dünyanın güneşten aldığı enerji ile dünyadan yansıyan enerjinin farklı metrekarede 0.7 watt yani güneşten gelen enerji metrekarede 0.7 watt daha fazla. Ve bazı gazlar nedeniyle bu fazla enerji atmosferde daha fazla hapsediliyor ve biriktiriliyor.
Ayrıca küresel ısınma ölçümleri belirli bir anda yapılan ölçümler ile elde edilmiyor, aksine çok uzun yılların istatistiklerini yansıtıyor. Ve dünyanın binlerce yıllık geçmiş sıcaklık istatistiği hesaba katıldığında ısı artışının doğal olarak artması gerekenden kat kat fazla hızlı artığı görülüyor. Dolayısıyla bu noktada küresel ısınma yoktur gibi bir şey mümkün değil. Yani dünyanın tümüne baktığımızda bir küresel ısınma var ama bu belirli bir noktada ısınma olması anlamına gelmiyor.
Diğer taraftan iklim değişikliği terimini kullanırken daha dikkatli olmak gerekiyor. Çünkü iklim değişikliği her iki anlamı da içeriyor : bazı yerler ısına da bilir, soğuya da bilir. Çünkü iklim denilen kavram belirli bir coğrafyanın uzun yıllar süregelmiş hava durumu karakteristiğini ifade eder. Örneğin a bölgesinde kışları çok soğuk olur ve 3 ay kadar kış sürer ayrıca yazları da çok kurak olur ve 3 ay kadar yaz sürer dediğimizde o bölgenin ikliminden bahsediyoruzdur. Küresel ısınmanın sonucu olarak bazı yerler varki ısınacak bazı yerler varki soğuyacak. Dolayısıyla ısıya bağlı olarak bazı yerlerin yağış miktarı normalin üzerine çıkarak sellere neden olacak, diğer bölgelerde ise yağış miktarı azalarak kuraklığa neden olacak. Ama küresel iklim değişikliği dediğimiz konunun içerisinde temelinde ekstrem olayların frekansının artası bulunuyor. Örneğin yağması 1 hafta sürüyorsa, yağmaması 1 ay sürecek ve yağdığında ise 20 kg yağıyorsa 200 kg yağacak.
Kısacası iklim değişikliği denildiğinde akla gelmesi gereken bir bölgede normal olarak yaşanan kuraklığı aşırı şekilde yaşanması veya normalde düşen yağışın kısa sürede çok miktarda düşerek sellere neden olması gelmelidir. Bu nedenlerde bazı bölgelerin aşırı soğuk olması da bu çevçevede anlaşılabilir bir durum.
Bu konuda Levent Hocamın bir radyo programındaki sözlerine direkt yer vermenin faydalı olacağını düşünüyorum: " Küresel iklim değişikliği konunun neresinde, küresel ısınma neresinde. Bazı yerler ısınıyor bazı yerle ise soğuyor, bunun ortalamasına küresel ısınma diyoruz. Ve insanlar birazcık yanlış algılıyorlar diye ben elimden geldiğince küresel ısınma lafını kullanmamaya çalışıyorum. Çünkü küresel ısınma, evet ortalaması ama, bu bilimsel bir kavram. Fakat küresel iklim değişikliği dediğimiz zaman, iklim değişikliği soğuya da bilir ısına da bilir her iki anlamı da içeriyor. Bazı yerler varki ısınacak bazı yerler varki soğuyacak. Ama daha önemli olan küresel iklim değişikliği içerisinde ekstrem olayları barındırması."
Sonuç olarak küresel iklim değişikliği ve küresel ısınma farklı kavramlar. İki kavramı birbirinin yerine kullanmak yanlışlıklara neden olacak ve bu yanlışlık insanların bu küresel soruna kuşkuyla yaklaşmalarına neden olacaktır. Zaten bu sorunun etkilerinin arttıran neden insanların yıllarca konuya kuşkuyla bakıp gerekli önlemleri almamasıdır. Bir sonraki yazımda küresel iklim değişikliğinin farklı bir boyutuna, kadınlar üzerindeki etkisine değineceğim. Küresel iklim değişikliğinin gözardı edilmiş bir noktası kadınların, özellikle 3. dünya ülkelerindeki kadınların karşı karşıya olduğu tehlikeleri anlatacağım.Umarım iki kavram arasındaki önemli farklı anlatabilmişimdir.
Diğer taraftan iklim değişikliği terimini kullanırken daha dikkatli olmak gerekiyor. Çünkü iklim değişikliği her iki anlamı da içeriyor : bazı yerler ısına da bilir, soğuya da bilir. Çünkü iklim denilen kavram belirli bir coğrafyanın uzun yıllar süregelmiş hava durumu karakteristiğini ifade eder. Örneğin a bölgesinde kışları çok soğuk olur ve 3 ay kadar kış sürer ayrıca yazları da çok kurak olur ve 3 ay kadar yaz sürer dediğimizde o bölgenin ikliminden bahsediyoruzdur. Küresel ısınmanın sonucu olarak bazı yerler varki ısınacak bazı yerler varki soğuyacak. Dolayısıyla ısıya bağlı olarak bazı yerlerin yağış miktarı normalin üzerine çıkarak sellere neden olacak, diğer bölgelerde ise yağış miktarı azalarak kuraklığa neden olacak. Ama küresel iklim değişikliği dediğimiz konunun içerisinde temelinde ekstrem olayların frekansının artası bulunuyor. Örneğin yağması 1 hafta sürüyorsa, yağmaması 1 ay sürecek ve yağdığında ise 20 kg yağıyorsa 200 kg yağacak.
Kısacası iklim değişikliği denildiğinde akla gelmesi gereken bir bölgede normal olarak yaşanan kuraklığı aşırı şekilde yaşanması veya normalde düşen yağışın kısa sürede çok miktarda düşerek sellere neden olması gelmelidir. Bu nedenlerde bazı bölgelerin aşırı soğuk olması da bu çevçevede anlaşılabilir bir durum.
Bu konuda Levent Hocamın bir radyo programındaki sözlerine direkt yer vermenin faydalı olacağını düşünüyorum: " Küresel iklim değişikliği konunun neresinde, küresel ısınma neresinde. Bazı yerler ısınıyor bazı yerle ise soğuyor, bunun ortalamasına küresel ısınma diyoruz. Ve insanlar birazcık yanlış algılıyorlar diye ben elimden geldiğince küresel ısınma lafını kullanmamaya çalışıyorum. Çünkü küresel ısınma, evet ortalaması ama, bu bilimsel bir kavram. Fakat küresel iklim değişikliği dediğimiz zaman, iklim değişikliği soğuya da bilir ısına da bilir her iki anlamı da içeriyor. Bazı yerler varki ısınacak bazı yerler varki soğuyacak. Ama daha önemli olan küresel iklim değişikliği içerisinde ekstrem olayları barındırması."
Sonuç olarak küresel iklim değişikliği ve küresel ısınma farklı kavramlar. İki kavramı birbirinin yerine kullanmak yanlışlıklara neden olacak ve bu yanlışlık insanların bu küresel soruna kuşkuyla yaklaşmalarına neden olacaktır. Zaten bu sorunun etkilerinin arttıran neden insanların yıllarca konuya kuşkuyla bakıp gerekli önlemleri almamasıdır. Bir sonraki yazımda küresel iklim değişikliğinin farklı bir boyutuna, kadınlar üzerindeki etkisine değineceğim. Küresel iklim değişikliğinin gözardı edilmiş bir noktası kadınların, özellikle 3. dünya ülkelerindeki kadınların karşı karşıya olduğu tehlikeleri anlatacağım.Umarım iki kavram arasındaki önemli farklı anlatabilmişimdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder